Plaatsen > Bratislava

Bratislava is één van de 78 Slowaakse Gemeenten en de hoofdstad van het land Slowakije. Bratislava is gelegen in de uiterste westen van Slowakije, grenzend aan Oostenrijk.

Bratislava dankt haar huidige naam aan Bratislav, de laatste Slavische leider van het Groot Moravische Rijk. Eerder stond Bratislava bekend onder haar Duitse naam Pressburg, en haar Hongaarse naam Pozsony.

Tussen het grootste deel van de stad (waaronder de historische binnenstad) en de voorstad Petržalka, stroomt de rivier de Donau.  Met een bevolking van net iets meer dan 600.000, ligt Bratislava op een kromming van de Donau zoals Wenen en Boedapest, met bruggen die de zijn twee helften verbinden. Dankzij deze gunstige positie was het altijd een commercieel centrum.

De historische plaatsen in de stad getuigen van de snelle ontwikkeling van de jonge Slowaakse Republiek. Ondanks haar spannende geschiedenis, is Bratislava een van de jongste hoofdsteden van de wereld, evenals haar bevolking die gemiddeld ook erg jong is. De moderne metropool is zoals blijkt uit het toenemende aantal buitenlandse bezoekers van de meest diverse landen aantrekkelijk door de gezelligheid van de vrij kleine stad die desondanks beschikt over een kloppende sociaal leven en historische charme gecombineerd met de meest recente trends. Paleizen, moderne winkelcentra en commerciële centra, bewonderenswaardige kunsten van de Slowaakse koks en brouwers, vriendelijke mensen en verschillende internationale culturele of sportieve evenementen, tentoonstellingen en zakelijke mogelijkheden zijn de redenen waarom het de moeite waard van het bezoek.

Bratislava is niet alleen de hoofdstad van Slowakije, maar ook de grootste stad van het land. Deze stad aan de Donau is het centrum van de Slowaakse politiek, wetenschap, economie en cultuur. De Slowaakse regering, alle ministeries en diverse andere belangrijke bestuursorganen zijn er gevestigd. In Bratislava zetelt de Slowaakse Academie van Wetenschappen; de Comeniusuniversiteit, verschillende hogescholen en vakscholen, de Nationale Galerij en het Nationaal Museum maken van de stad een echte culturele metropool. De inwoners leven overwegend van de industrie (chemie, machinebouw, levensmiddelen).

Misschien minder bekend maar met meer dan 1000 hectare wijngaarden langs de hellingen van de Kleine Karpaten is Bratislava het grootste wijnbouwcentrum van Slowakije (en zelfs van voormalig Tsjechoslowakije).

GESCHIEDENIS
Deze strategisch belangrijke plaats heeft vaak een grote rol gespeeld in de geschiedenis van Midden-Europa.

Bratislava kent een lange geschiedenis met diverse historische mijlpalen. De eerste volkeren die in deze regio hun sporen hebben achtergelaten waren de Kelten, Germanen en Romeinen, later kwamen de Avaren en Slaven.

Rond 15 voor Christus bereikten de Romeinen na de verovering van Raetia en Pannonië de Donau en stichtten ze ter bescherming van de grote stad Carnuntum bij het huidige Deutsch-Altenburg in Neder-Oostenrijk verschillende fortificaties, enkele in de omgeving van het huidige Bratislava.

Nadat de volkeren in het Donaugebied zich aan de Romeinse heerschappij hadden ontworsteld, vestigden zich hier de Goten, Hunnen, Avaren en tenslotte, in de 6e eeuw, de Slaven. Ze bouwden grote vestingen in Bratislava en Devín. Deze fortificaties waren ook en van de belangrijkste centra van het Groot-Moravische Rijk. In een oorkonde uit 907 wordt de plaats Brezalauspurc vermeld, hetgeen afgeleid zou kunnen zijn van de vorstennaam Breslav.

De geschiedenis van de stad zelf gaat terug tot de 10e eeuw, toen hier een vesting aan de grens van het Hongaarse rijk gebouwd werd. De zogenaamde “Poort van Theben”, de doorgang van de Donau tussen de Alpen en de Karpaten, vormde al in prehistorische tijden een snijpunt van belangrijke handelsroutes: de scheepvaartroute op de Donau en het transport te land tussen de Oostzee en de Middellandse Zee. De routes werden bewaakt vanaf burchten bij Bratislava en Devín.

In de 12e eeuw werden er nog meer vestigingen bijgebouwd en nam het strategische belang toe. Onderaan de burcht streken al zeer vroeg kooplui en handwerkers neer. Een koninklijke markt werd hier in 1151 aangelegd. In de 12e eeuw werd het tot dan toe op de burcht gelegen kerkcentrum naar hier verlegd. De betekenis van de nederzetting onderaan de burcht groeide en in 1291 verkreeg de stad belangrijke rechten en diverse privileges. Nadat koning Andreas de stad in 1291 stadsrechten had verleend, verwierf Bratislava in de twee eeuwen die volgden ook het muntrecht en het recht om een wapen te voeren. Tegen het einde van de 13e eeuw begon de bouw van de vestingwerken. Delen van deze vestingwerken zijn nog het beste bewaard in het westelijke deel van de stad.

In de 14e en 15e eeuw beleefde Bratislava een periode van snelle ontwikkeling in de handel. De opening van de Academia Istropolitana (1467) heeft belang van Bratislava versterkt als de culturele en educatieve centrum van het toenmalige koninkrijk Hongarije. In 1526 werd Bratislava de hoofdstad van het Hongaarse rijk en bleef dat driehonderd jaar lang. Elf koningen en acht Koninklijke echtgenotes werden gekroond in Bratislava in de jaren tussen 1563 en 1830.

In deze tijd werd Bratislava bezocht door prominenten als Mozart, Haydn, Beethoven en Liszt.

De Turkse oorlogen en de Opstanden in de 16e en 17e eeuw hebben de voorspoedige ontwikkeling van de stad onderbroken. In de 18e eeuw en vooral tijdens de regeerperiode van koningin Maria Theresa is de betekenis van Bratislava weer toegenomen. De stad en de plaatselijke economie bleven groeien en in 1775 werden de oude stadsmuren neergehaald om uitbreiding mogelijk te maken. Grote hoeveelheid prachtige paleizen en gebouwen zijn nog overgebleven uit die periode. De stad werd het centrum van cultuur in de 19e eeuw en Bratislava was de bakermat van de Slowaakse nationale emancipatie. De revolutionaire gebeurtenissen, arbeidersbeweging en de Eerste Wereldoorlog hebben veel invloed gehad op Bratislava, die niettemin het centrum van de politieke, economische en culturele leven van de Slowaken na 1918 werd.

Tegenwoordig is Bratislava een moderne stad met bijna 500.000 inwoners en een welvarende handel en productie. Dankzij de fascinerende combinatie van geschiedenis en handel is de stad een aantrekkelijke bestemming voor toeristische en zakelijke bezoekers.

Van de oorspronkelijke ingangen staat alleen nog de Michaelpoort met de toren. Het grootste deel van de historisch centrum die stamt uit de 18e eeuw verkeert, dank zij recente restauraties, in een uitstekende staat. Na de val van de dictatuur, in 1989, heeft het nieuwe stadsbestuur de restauratie van het oude centrum met voortvarendheid aangepakt. In het oude stadscentrum is nu van alles te beleven. In de vele unieke boetiekjes in het centrum is het heerlijk winkelen. Ook de grote winkelcentra liggen niet in de buitenwijken, maar in het hart van de stad en dat zorgt voor nog meer winkelplezier! In de straten van de Oude Stad bieden talloze restaurants, bars en cafés een eindeloze variatie aan: van moderne gerechten tot traditionele Slowaakse schotels zoals kaasknoedels.

Het stadscentrum huisvest ook vele musea, zoals het Slowaakse Nationale Museum. Daar wordt de sociale en recente geschiedenis van het land toegelicht aan de hand van een uitgebreide collectie artefacten en documenten. Ook het natuurhistorische museum, het archeologische museum en het muziekmuseum zijn gevestigd in de Oude Stad. In het gemeentemuseum vindt u een wel heel bijzondere attractie, namelijk martelkamers!

Het kasteel van Bratislava mag u niet missen. De burcht domineert de stad. Het terrein van de burchtheuvel wordt al van oudsher gebruikt. Behalve de Groot-Moravische Basilika stond hier in paleis, later een woontoren en uiteindelijk werd in de 15e eeuw door koning Siegmund een grote laat-gotisch paleis gebouwd. De burcht werd door muren en torens verdedigd, die in het westen en het noorden nog behouden zijn.  Hoewel het in zijn lange geschiedenis meerdere malen is vernietigd en herbouwd (voor het laatst tussen 1953 en 1962), is het een indrukwekkend gebouw dat een schitterend uitzicht over de stad biedt. De bouw is begonnen in de 15e eeuw, in 1811 geheel uitgebrand en pas in de jaren 50/60 van de vorige eeuw gerestaureerd. De plek waar het kasteel staat, is sinds het einde van het Stenen Tijdperk voortdurend bezet geweest. Ten tijde van het Romeinse rijk, van de 5e tot de 1e eeuw v. Chr., was het een grenspost. In de eeuwen die volgden, deed het kasteel dienst als strategische burcht en nog niet zo lang geleden was het museum van volksmuziek er gevestigd!

Bezienswaardigheden

• St. Martin Dom. Alle Hongaarse koningen werden hier gekroond tussen 1563 en 1830.
• St. Michaeltoren. De laatste van 4 stadspoorten uit de middeleeuwen. In de toren bevindt zich een wapenmuseum.
• Het Oude raadhuis. Dit gebouw was eerst een ambtswoning, maar in 1424 verbouwd tot raadhuis. Het torentje is van later datum, daar de oorspronkelijke in
  de 18e eeuw is verwoest. Thans dient het gebouw als museum.
• Primatiaal Paleis, eind 17e eeuw gebouwd voor de primaat ofwel aartsbisschop van Hongarije. Hier is ook de vrede van Preßburg getekend tussen Napoleon en keizer Franz I van Oostenrijk na de slag bij Austerlitz. Een deel van het paleis dient als museum.
• Slowaaks nationaal theater, eind 19e eeuw gebouwd. Rechts hiervan is het concertgebouw (12) gesitueerd, het interieur is een kijkje meer dan waard.
• Bezoek vooral ook het Restaurant UFO in de controlekamer van de Novy Most (‘nieuwe brug’) 95 meter hoog boven de Donau (www.u-f-o.sk). Zaterdagnacht van 23.00 tot 0.400 uur kun je er clubben.
• In café Antik in de Rybárska Brána is het donkerbruin maar niet stoffig. Probeer de slivovica! De thee met rum!
• Je zit lekker tussen de Bratislaven onder de bomen op Frantiskanske Namestie.
• Taartjes eten bij Kaffee Mayer op het Hlavné- plein.
• Slowaken worden grootgebracht met bryndzové halusky, een soort ravioli van aardappeldeeg met schapenkaas, spek en spekvet.
• Je moet vooral eens de Novy Most-brug over wandelen en dan met de lift omhoog naar het uitzichtpunt bovenop de controlekamer. Je kijkt honderd kilometer ver weg.

Bronnen:

• Bratislava Tourist Board – Turistické informačné centrum